KÖPEK TERÖRÜ İSTATİSTİKLERİ
Bu günkü yazımızda başıboş köpek sorunu ile ilgili ülke gündemini meşgul eden kanun düzenlemesinin meclise geleceği şu günlerde konu ile ile ilgili sizleri bilgilendirmek istedim. Yazımın sonunda sizleri bir sürpriz albüm beklemektedir. Bir de en önemli ve ilginç bir istatistiği en baştan sizlerle paylaşmak istiyorum. Ülkemizde resmi kayıtlara göre 2668 adet hayvan koruma derneği bulunmaktadır. Bu derneklerin oluşturduğu federasyon ve konfederasyonlar dahi vardır. Bu derneklerin çoğu internet siteleri ve sosyal medyaları aracılığı ile IBAN ve mama firmalarının ayni bağış linkleri üzerinden milyonlarca liralık nakit gelir ve ayni (mama) köpek yemi sponsor geliri elde ettikleri iddia edilmektedir.
Buna mukabil ülkemizde başıboş köpekler tarafından parçalanan öldürülen yaralanan kuduz olup ölen insanlar çocuklar ve diğer hayvanların varlığı ile ilgili çalışmalar yapan esas itibariyle yaşam hakkı savunucusu olan insan hakları derneği kategorisinde bir tane dernek bulunmaktadır.
5199 sayılı hayvanları koruma kanunda yapılacak değişik ile ilgili kanun teklifi ile ilgili yol haritasının açıklanmasından beri korkunç bir bilanço ortaya çıktı!
Özetle şu rakamları paylaşmak iyi olur.
• Son 2 yılda 50’si çocuk olmak üzere 107 kişi köpek saldırılarında hayatını kaybetti
• 2023’te kuduz riskli temas sayısı 438 bine ulaştı
• “Kist hidatik” hastalığı 2005-2019 arasında 8,8 kat arttı
• Birçok ülkenin dışişleri bakanlıkları, Türkiye’ye gidecek vatandaşlarını başıboş köpekler ve kuduz riski konusunda uyarıyor
• 2022’de yapılan bir ankete göre, katılımcıların yüzde 13,6’sı bir başıboş sokak köpeği saldırısına uğradığını, yüzde 26,9’u ise bir yakınının saldırıya uğradığını belirtti.
Ülkemizde ne kadar köpek var?
Öncelikle en çok merak edilen konu ülkemizde kaç adet köpek olduğudur. Bunların kaçı başıboş sahipsiz kaçı çipli sahipli.
Türkiye’de köpek sayısını tam olarak belirlemek zordur. Resmi bir sayım yapılmadığı için kesin bir rakamdan bahsetmek mümkün değil. Ancak yabancı araştırma kuruluşlarına ve mama firmalarına göre Türkiye’de 1.5 milyon sokak köpeği yaşıyor.
Veteriner Hekimler Derneğinin 2023 yılında yayınladıkları rapora göre Türkiye’de 6,5 milyon civarı sahipsiz köpek varlığı tahmin edilmektedir.
Tarım ve Orman Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı Ortak Çalışması: 2021 yılında yapılan bu çalışmaya göre Türkiye’de 2 milyon 800 bin sokak köpeği olduğu tespit edilmiştir.
Hayvan Hakları Federasyonu (HAYFED): 2023 yılında yaptığı açıklamada, Türkiye’de sokaklarda 4 milyon civarında sahipsiz köpek olduğunu belirtmiştir.
Bazı haber kaynakları: 10 milyon civarına kadar çıkan tahminlere yer vermektedir.
Görüldüğü gibi, köpek sayısı tahminlerde bile büyük farklılıklar göstermektedir. Bu durum, sahipsiz köpeklerin kontrol altına alınamaması ve sayılarının hızla artması gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanmaktadır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerine göre Türkiye’deki 3 büyükşehirdeki sokak köpeği sayısı 700 bine dayanmış durumda.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü hayvan bakımevi, hayvan hastanesi ile sokak köpekleri sayıları hakkında TBMM Dilekçe Komisyonu’na bilgi verdi.
Buna göre, ülkede 326 hayvan bakımevi ve 33 hayvan hastanesi bulunuyor.
Son 5 yılda; 1 milyon 310 bin 108 köpek kısırlaştırıldı, 2 milyon 704 bin 768’i aşılanıp rehabilite edildi, 274 bin 940’ı ise sahiplendirildi.
Türkiye’nin 3 büyükşehrinde toplam 668 bin 900 başıboş sokak köpeği bulunuyor.
İzmir’de 450 bin köpek sokakta.
İstanbul’daki sokak köpeği sayısı 128 bin 900.
Başkent Ankara sokaklarında 90 bin başıboş sokak köpeği bulunuyor.
Nihai olarak tarım ve orman bakanlığı’nın açıklaması esas alınırsa Türkiye’de mevcut olarak 4 milyona yakın başıboş köpek olduğu tahmin ediliyor.
Başıboş köpeklerin çoğalmasının kontrol altına alınabilmesi için kısırlaştırma önlemleri alınmalıdır. Bilimsel verilere göre, bir sene içinde toplam sayının yüzde 70’inin kısırlaştırılmasıyla bu sorunun üstesinden gelmek mümkündür. Ancak son 5 yılda ortalama 260 bin, bir yılda en fazla 350 bin köpek kısırlaştırılabilmiştir.
2 köpeğin 6 yılda 67.000 olacağı hesaplanmaktadır. Bu hesabımızı 3 yıl önce Milletvekili Özlem Zengin’in tarihli açıklamasına göre yaptık. Sayın Zengin önlem alınmaz ise mevcut başıboş köpek sayısının 10 yıl içinde 60.000.000 olacağını söylemektedir.
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi ise 4 Eki 2023 günü yaptığı açıklamada sahipsiz köpek sayısını 2022’nin Nisan ayında ’10 milyon civarında’ olduğunu açıkladı.
Çevre ve şehircilik eski bakanı Murat Kurum da bir TV kanalında yaptığı röportajında Türkiye’de 7 milyon başıboş köpek olduğunu söyledi.
67000 (altmış yedi bin!)
köpektir.
3 yıl önce yapılan açıklamalara baktığımız zaman 7 milyon 10 milyon arası sayılar ifade edilmiştir. Bu sayıların yarısının doğru olduğu kabul edilirse ülkemizde en az o zaman 4 milyon başıboş köpek olduğu varsayılabilir. Bir köpek bir yılda iki defa doğum yapıyor ve ortalama 12 yavru doğuyor. Buna göre 3 yıl önceki 4 milyonun bugün logaritmik artışa göre 15 milyona açtığı tahmin edilmektedir. Bazı yurt dışı haber kaynaklarına göre ülkemizde 16 milyon sahipsiz köpek olduğu tahmin edilmektedir. Güvenli Sokaklar ve yaşam hakkını savunma Derneği Başkanı Murat Pınar da bu hesaplamalara göre ülkemizde 16 milyon sahipsiz başıboş köpek olduğunu tahmin ettiklerini söylemiştir.
Türkiye’de 4 milyon civarında sahipsiz köpek olduğu tahmin ediliyor. Resmi rakam 2 milyon ancak bu konuda sağlık bir sayım yapılamadığı için rakamın en az 2 kat olduğu varsayılıyor. Bu sayı asimetrik şekilde her yıl katlanarak artıyor.
Evcil hayvanlara çip uygulamasında, 31 Aralık 2022 itibarıyla süre dolarken, toplam 1 milyon 429 bin 370 ev hayvanı kayıt altına alındı. Ankara Bölgesi Veteriner Hekimler Odası Genel Sekreteri İsa Yıldırım, Türkiye’de sahipli kedi- köpek sayısının ortalama 6 milyon olduğunu ve sadece yüzde 25’inin kimliklendirildiğini söyledi.
1 Ocak 2021’den itibaren 2 yıllık süreçte 855 bin 105 kedi, 574 bin 240 köpek ve 25 gelincik olmak üzere toplam 1 milyon 429 bin 370 ev hayvanı kimliklendirildi. Ayrıca çip ve pasaport temininde yaşanan sorunlar nedeniyle kayıt altına alınamayan 552 bin 127 hayvan sahibinden de beyanname alındı.
Kaynak: https://www.avho.org.tr/6-milyon-hayvandan-yuzde-25i-ciplendi/
Türkiye, 2004 yılında çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile köpeklerin toplatılmasını yasaklamış ve etkin olmadığı bilimsel olarak gösterilmiş olan yakala-kısırlaştır-yerine bırak yöntemini uygulamaya geçmiştir. 2004 yılında 650 bin civarında olduğu tahmin edilen başıboş köpek sayısı yıllar içinde artarak 2024 yılında yapılan tahminlere göre 4 milyon civarındadır ve 2030 yılında 60 milyona ulaşması beklenmektedir.
Sahipsiz/Başıboş Hayvan Tanımı
Bu konuya gelmişken sahipsiz köpek başıboş köpek ve sahipli köpek tanımlarını yapmamız iyi olur.
Sahipsiz hayvan evi bulunmayan, bakıcısının ya da sahibinin evinin sınırları dışında ve kontrolü altında bulunmayan ev hayvanlarıdır (Avrupa Sözleşmesi, Md.1/5). Sahipsiz hayvanlar kedi ve köpek olabileceği gibi, bu hayvanların haricinde kırsal alanlarda bulunan sahibi olmayan hayvanlar da sahipsiz hayvanlar olarak değerlendirilir. Başıboş köpek ise sahipli olabileceği gibi sahipsiz de olabilmektedir (www.icam-coalition.org, 2021).
Ölüm ve yaralanmalar
Kanun teklifi çalışmalarının açıklandığı günden bu yana başıboş köpek sorunu nedeniyle 23 vaka yaşandı. Meydana gelen olaylarda 1 çocuk ölürken 11’i çocuk 27 kişi yaralandı.
Son 1 haftada 5 insan öldü. 26 Mayıs 20240
Son 1 yılda 100’e yakın insan öldü. 26 Mayıs 2024
Son beş yılda başıboş köpek kaynaklı 434 insan öldü.
Son beş yılda İçişleri Bakanlığı verilerine göre hayvana çarpma ile gerçekleşen 3 bin 534 trafik kazasında, 55 ölüm ve 5 bin 147 yaralanma vakası kayıtlara geçmiştir.
2023 yılında kuduz aşısı için harcanan para 500.000.000 (yarım milyar) TL’yi geçti.
Son beş yılda kendi beslediği sahipli köpeği tarafından 4 insan öldürüldü.
Başıboş köpek sayısının, 4 milyona yakın olduğu tahmin edilmektedir. Yıl içinde 1-2 defa doğum yapabilmeleri, her seferinde ortalama 6-8 yavru doğurmaları ve sürekli yer değiştirmeleri sebebiyle yerel yönetimlerce sağlıklı kayıt tutulamamakta ve net sayı belirlenememektedir. Sivil toplum kuruluşlarının tahminlerine göre Türkiye’deki köpek sayısının 15 milyonu aştığı iddia edilmektedir.
Kuduz tehlikesi
2023 yılında 437.601 kişi kuduz temaslı saldırıdan dolayı kuduz aşısı oldu. Türkiye’de kuduz vakalarının %91’i köpek kaynaklıdır. Yani YARALANMALI köpek saldırısı sayısı 397.725 çıkıyor. Dünya Sağlık Örgütüne göre, #kuduz hastalığı insanlara %99 oranından köpek saldırısı ve temasından geçiyor! Türkiye @saglikbakanligi ise bu rakamı %91 olarak yayınlamış! Sağlık Bakanlığı verileri yayınladı. 2023 yılında 437.061 kuduz şüpheli temas sonrası aşı yapılmış. Kuduz temaslı sayı bir insanın etine bir köpeğin dişi değmiş yaralanmış anlamına geliyor.
Türkiyedeki kuduz şüpheli temasların %91′ i köpek kaynaklı. Burdan hareketle 4 doz aşıdan toplam 1.750.000 doz kuduz aşısı uygulandı.
Bilimsel verilere göre, başıboş köpeklerin çoğalmalarının kontrol altına alınabilmesi, bir sene içinde toplam sayının %70’inin kısırlaştırılması ile mümkündür. Ancak son 5 yılda ortalama 260 bin, bir yılda en fazla 350 bin köpek kısırlaştırılabilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından ülkemiz kuduz riski açısından yüksek risk kategorisinde tanımlanmaktadır. Birçok ülke, ülkemize gelecek vatandaşlarına kuduz riskine ve başıboş köpeklerden kaynaklı tehlikelere karşı seyahat uyarısı yapmaktadır.
Resmi verilere göre 2021 yılında Türkiye’de 250 bin 375 kuduz riskli temas görülürken, bunlardan 3’ünde kuduz hastalığı gerçekleşti.
2008 yılından bu yana kuduz vakaları incelendiğinde, en fazla 2014 yılında 4 kişinin kuduz olduğu görülüyor.
Son beş yılda 30 insan kuduz nedeniyle öldü.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, evcil hayvanlar da dahil olmak üzere 2018-2022 yılları arasında kuduz riskli temas sayısı ortalama 267 bin iken, 2023 yılında bu sayı iki katına yakın artarak 438 bine ulaşmıştır.
Bu tablonun insan hayatı ve sağlığı açısından ürkütücü boyutlarda olduğu aşikârdır.
Hidatik kist alarmı!
Parklarda, sokaklarda köpek dışkıları içinde oynayan çocukları bekleyen büyük tehlike!
Ankara’da yapılan bir çalışmada, rastgele seçilen 2.921 kişinin 439 (%15,03)’u pozitif olarak tespit edilmiştir.
“Kist hidatik” hastalığı 2005-2019 arasında 8,8 kat arttı
Bu istatistiklere göre hükümetin sıfır başıboş köpek politikasına halkın desteği %70 in üzerindedir. Yenikapı’da sözde hayvanseverler tarafından sokak hayvanları yalnız değildir, köpeklere adalet istiyoruz diye yaptıkları toplantıya belediyeler ve 2800 hayvansever derneğin desteği ile araçlarla getirilen insanlara rağmen en iyi ihtimalle 500-1000 arasında katılım sağlanabilmesi de şunu göstermiştir ki, başıboş köpek sorunu geçim sıkıntısı çeken halkın sorunudur, okuluna yürüyerek gitmek zorunda olan parka gidip oyun oynayamayan çocukların, sabah namazına gidemeyen insanların, işe erken vakitte dolmuş, otobüs ve servisle işine gitmek zorunda olan memur ve işçilerin engellilerin sorunudur. Başıboş köpek sorunu milli güvenlik sorunudur. Milyonlarca köpeğin sokaklara bıraktığı zehirli dışkısından dolayı su güvenliği ve zoonoz kist hidatik hastalığına neden olan paraziter halk sağlığı sorunudur.
Ümidimiz bu istatistiklere bakarak TBMM’de bulunan akıl ve vicdan sahibi milletvekillerinin iradesi ile milletin muzdarip olduğu başıboş köpeklerin öncelikle toplanması ve ardından hayvanseverler tarafından bir seferberlik bilinciyle sahiplenerek bakılması, bakılamaz ise 1932 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün yaptığı gibi medeni şehirleri olan ülkelerde olduğu gibi çözümün bulunduğu bir yasal düzenlemenin yapılmasıdır.
İnşallah devlet önce insan diyerek hayvan refahı ve insan haklarını gözeten bir çözüm bulacaktır. Bu çözümün olacağından şüphemiz yoktur.
Derleyen: Mehmet Altuntaş
Ek: Görseller
insanın hakları 