Siyami Akyel
Milli Gazete 9 Aralık 2019
Tarih: 11 Mayıs 2011. İstanbul’da yapılan Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulu toplantısında tam adı “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” olan sözleşme 60’ıncı Adalet ve Kalkınma Partisi hükümeti tarafından imzaya açıldı. Sözleşme İstanbul’da yapıldığından dolayı “İstanbul Sözleşmesi” adıyla tanımlanmaya başladı. Sözleşmeyi her ülke adına Dışişleri Bakanları attığı için Türkiye adına Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu imzaladı.
İstanbul Sözleşmesi, imzaya açılmasından sonra onay için TBMM Genel Kurulu’na sunulmuş, 14 Mart 2012 tarihinde AKP, CHP, MHP ve BDP’nin oybirliğiyle 246 kabul ve sıfır ret oyuyla Meclis’te onaylanmıştır.
Böylece İstanbul Sözleşmesi’ni ilk imzaya açan ülke Türkiye olduğu gibi ilk onaylayan ülke de Türkiye olmuştur; sanki kadına şiddetin en fazla olduğu ülke Türkiye’ymiş gibi… Sözleşme 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Türkiye’den sonra sözleşmeyi ilk imzalayan ülkeler “Avusturya, Almanya, Yunanistan, İzlanda, Karadağ, Portekiz, Finlandiya, Fransa, İspanya, İsveç, Slovakya ve Lüksemburg” olmuştur.
Avrupa Konseyi ülkelerinin imzaladığı sözleşmeye bakıldığında Türkiye gibi kayıtsız şartsız imzalayan ve onaylayan ülke sayısı azdır. Ülkelerin bir kısmı sözleşmeyi imzalamasına rağmen onaylamamış, bir kısmı da çekincelerini belirtmiştir. Sözleşmeyi imzalayan Avrupa Konseyi’ne üye 47 ülkenin sözleşmeyi imzaladığı, 34 ülkenin de sözleşmeyi imzalayıp onayladığı, 11 ülkenin ise sözleşmeye çekince koyduğu görülmektedir. İngiltere, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan, Moldova, Macaristan, Ermenistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya ve Slovakya sözleşmeyi imzalamasına rağmen onaylamamıştır.
Sözleşmeyi imzalayan veya onaylayan ülkelerden “Almanya, Andora, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kıbrıs, Letonya, Makedonya, Malta, Monako, Polonya, Romanya, Sırbistan, Slovenya, Yunanistan” çekince koymuştur. “Avusturya, Finlandiya, Hollanda, İsveç, İsviçre, Norveç” sözleşmenin bazı maddelerine itiraz etmiş, “Hırvatistan, İspanya, Letonya, Litvanya, Letonya ve Polonya ise şerh koymuştur.
Rusya ve Azerbaycan ile sözleşmeye gözlemci ülke statüsünde katılan Amerika Birleşik Devletleri, Japonya, Kanada, Meksika ve Vatikan sözleşmeyi imzalamamıştır.
Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’ni sanki kutsal metinmiş gibi hem imzalayıp hem de onaylayan ilk ülkedir ve sözleşmenin bizzat tarafıdır. Herhangi bir çekince, şerh ve itirazda bulunmamıştır. Sözleşmeye çekince koyan ülkeler dini, kültürel ve toplumsal yapılarından ve toplumsal cinsiyet, cinsel yönelim ve partner (nikâhsız birlikte yaşayan bireyler) yaşamı gibi konularda çekince koyarken, sözleşmeyi imzalayan hükümetin ve onaylayan iktidar-muhalefet blokunun, Avrupa Konseyi ülkelerinin bir kısmı kadar, Vatikan kadar, gözlemci ülke Rusya ve ABD kadar dini ve kültürel kaygı taşımaması çok vahimdir; sanki sözleşmede hiç itiraz edilecek madde yokmuş gibi…
İtiraz edilmesi gereken maddeleri ve sözleşme içeriğini de başka bir yazıda değerlendirelim.
insanın hakları 